Có (nhiều) người đặt câu hỏi là: “tại sao dịch SARS lại biến mất?”
Câu trả lời mình tìm thấy là:
– Nó tự hết (~ sau nỗ lực ngăn chặn của con người)
– Nó vẫn còn trong tự nhiên nhưng không bùng phát
– Nó hết vì khi đó còn ít người .. dùng facebook
Để hiểu rõ hơn thì có một ví dụ minh hoạ như sau (ai sợ toán thì bỏ qua, nhưng nó rất căn bản).
Tạm gọi:
– N(d) là tổng số người bệnh ở 1 ngày nhất định
– E là số người (trung bình) tiếp xúc với một người bị nhiễm bệnh (hàng ngày)
- P là xác suất để một người nhiễm bệnh lây bệnh cho người khác
Khi đó tổng số người nhiễm bệnh vào ngày tiếp theo là
N(d+1) = N(d) x E x P + N(d) = (1 + ExP) x N(d)
Ở ví dụ trong hình, giả sử ngày thứ 1 có 21 ngàn người bệnh, thì sau 61 ngày:
– Nếu ExP = 1.15 thì sẽ có hơn 100 triệu người nhiễm
– Nếu ExP = 1.05 thì sẽ chỉ có 400 ngàn người nhiễm mà thôi
Dịch bệnh Covid-19 hay SARS, hệ số ExP này sẽ giảm theo thời gian bởi vì con người:
– Cách ly
– Hạn chế đi lại
– Đeo khẩu trang và vệ sinh tốt hơn
Chỉ cần hệ số giảm đi 0,05 thôi thì như các bạn đã thấy: sau 61 ngày, thay vì 100 triệu sẽ chỉ có 400 ngàn người nhiễm bệnh. Hệ số sẽ giảm dần cho tới khi không còn ca nhiễm mới và những người đang bệnh hồi phục dần.
Đó là khi hết dịch
(mặc dù nó vẫn tiềm tàng ở động vật trong tự nhiên).
Nhà báo họ không đọc toán nhiều. Họ cũng không phải chuyên gia, bài viết của họ là để hướng tới toàn dân – bằng những lời dễ hiểu. Ngoài những người làm báo chân chính, thì luôn có bầy kền kền trục lợi câu like (à mà RIP Vũ Khắc Tiệp. Không vì Ngọc Trinh thì tôi cũng chả biết ông là ai).
Các bạn của L xin hãy tỉnh táo.
Lo lắng là có cơ sở. Nhưng hạn chế chia sẻ những bài vô căn cứ của các idol mạng (non-expert) & hạn chế chửi bới tấn công cá nhân trên mạng xã hội và tuyệt đối tránh xa thuyết âm mưu khi bạn không có chuyên môn.
Nếu bạn đúng bạn được gì?
Nếu bạn sai, bạn mất gì?
Có lẽ không có facebook, dịch hết nhanh hơn thật.
~~~~~~~~~~
Ảnh lấy từ clip của 3Blue1Brown: https://www.youtube.com/watch?v=Kas0tIxDvrg